เชื่อว่าทุกคนเคยเป็นครับ ที่กำลังนั่งสมาธิไม่ว่าจะนั่งเพื่อทำสมาธิ หรือ นั่งสวดมนต์ในใจแต่มันจะมีจังหวะที่เราไปคิดเรื่องอื่นๆไม่ว่าจะเป็นเรื่องเพื่อน เรื่องแฟน ซื้อของ หรือเรื่องในอนาคต ในอดีตต่างๆ
จนเวลาล่วงเลยไปหลายนาทีกว่าจะดึงความคิดกลับมาได้ สถานการณ์แบบนี้มีทางออกครับ ถูกรวบรวมไว้แล้วในบทความนี้หวังว่าจะเป็นประโยชน์ต่อคนทำสมาธิจนบรรลุถึงขั้นทายเลขหวยไวถูกนะครับ
การแก้ปัญหา "นั่งสมาธิแล้วคิดเรื่องอื่น"
1.การปรับทัศนคติ
อย่าตำหนิตัวเอง
สิ่งแรกที่คุณต้องทำคือ ยอมรับ ว่าการคิดเป็นเรื่องปกติของจิตมนุษย์ อย่ารู้สึกหงุดหงิดหรือตำหนิตัวเอง ที่คิดฟุ้งซ่าน เพราะความหงุดหงิดนั้นคือ “ความคิด” อีกชั้นหนึ่งที่เข้ามาขัดขวางสมาธิมากขึ้นไปอีก
ใช้ความคิดเป็น “โอกาส”
เมื่อความคิดอื่นผุดขึ้นมา ให้มองว่านี่คือ โอกาสในการฝึกฝน การที่รู้ว่าตัวเองกำลังคิดเรื่องอื่น นั่นแหละคือ สติ (Sati) ที่กำลังทำงานอยู่
2.การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า
เมื่อความคิดผุดขึ้นมา ให้ใช้หลักการ “รู้-ละ-กลับ” (Recognize – Release – Return)
- รู้ : การรู้ตัวว่าคิด
- ทำ: ทันทีที่รู้ตัวว่ากำลังคิดถึงเรื่องงาน เรื่องเมื่อวาน หรือเรื่องที่จะเกิดขึ้นพรุ่งนี้ ให้ “รู้” ว่ากำลังคิด
- ไม่ต้องวิเคราะห์: ไม่ต้องถามว่า “ทำไมถึงคิด?” หรือ “คิดเรื่องอะไรอยู่?” แค่ระบุสั้น ๆ ในใจว่า “คิดหนอ” หรือ “ฟุ้งซ่าน”
- ละ : การวางความคิดลง
- ทำ: ค่อย ๆ ปล่อย ความคิดนั้นไป โดยไม่ต้องยึดถือ ไม่ต้องสานต่อ ไม่ต้องไล่ตาม หรือไล่ความคิดนั้นออกไป
- ความเมตตา: มองความคิดเหล่านั้นอย่างเป็นกลางเหมือนเป็นก้อนเมฆที่ลอยผ่านมาและกำลังลอยผ่านไป
- กลับ : กลับสู่ฐานของอารมณ์กรรมฐาน
- ทำ: นำความสนใจกลับมาที่ อารมณ์กรรมฐานหลัก ของคุณ
- ถ้าใช้อานาปานสติ: ให้กลับไปที่การรับรู้ ลมหายใจเข้าออก ที่ปลายจมูก หรือหน้าท้อง
- ถ้าใช้คำบริกรรม: ให้กลับไปที่การบริกรรมซ้ำ ๆ เช่น “พุทโธ” “ยุบหนอ-พองหนอ”
เคล็ดลับ: ให้ทำกระบวนการนี้ซ้ำ ๆ อย่างอดทน ทุกครั้งที่จิตหนีไปคิด คุณก็แค่พาจิตกลับมาที่ฐาน อย่างนุ่มนวล นี่คือ “การฝึกฝน” ที่แท้จริง
- การเตรียมตัวก่อนนั่ง
เคลียร์สมองด้วย “Brain Dump”
ก่อนเริ่มนั่งสมาธิประมาณ 5-10 นาที ลองเขียนสิ่งที่คุณกังวล สิ่งที่ต้องทำ หรือความคิดที่ค้างคาใจลงในสมุด (To-Do List, Worry List) การระบายความคิดออกมาก่อนจะช่วยลดภาระของจิตใจขณะทำสมาธิได้
ใช้สมาธิในอิริยาบถอื่น
การฝึกสมาธิไม่ได้จำกัดอยู่แค่การนั่ง ลองใช้ การเดินจงกรม (Walking Meditation) หรือการเจริญสติในชีวิตประจำวัน (Mindfulness) การฝึกสติในขณะที่เคลื่อนไหวจะช่วยให้จิตคุ้นเคยกับการจดจ่อได้ดีขึ้น และทำให้จิตใจสงบขึ้นก่อนการนั่งจริง
เริ่มจากช่วงเวลาสั้น ๆ
หากคุณเริ่มนั่ง 30 นาที แล้วพบว่าคิดฟุ้งซ่านตลอด ลองลดเหลือ 5-10 นาที แต่ให้มีสติอยู่กับอารมณ์กรรมฐานนั้นให้มากที่สุด การสร้างความสำเร็จเล็ก ๆ จะช่วยเพิ่มกำลังใจในการปฏิบัติในระยะยาว
สรุป: การนั่งสมาธิไม่ได้แปลว่า “ไม่คิด” แต่แปลว่า “รู้ตัวเมื่อคิด” และพาจิตกลับสู่ฐานอย่างสม่ำเสมอ ความสม่ำเสมอและอดทนคือกุญแจสำคัญครับ